سایت شخصی دکتر محسن قره خانی

مدل CARAMEL یکی از چارچوب‌های تحلیلی معتبر برای ارزیابی سلامت مالی مؤسسات بیمه است که با هدف ایجاد یک نگاه جامع، نظام‌مند و پیش‌نگرانه به وضعیت مالی و عملیاتی شرکت‌های بیمه توسعه یافته است. این مدل که در امتداد منطق مدل CAMELS بانکی شکل گرفته، با در نظر گرفتن ویژگی‌های خاص صنعت بیمه، ابعاد کلیدی ریسک، پایداری مالی و کیفیت مدیریت را به‌صورت هم‌زمان مورد ارزیابی قرار می‌دهد. رویکرد اصلی CARAMEL مبتنی بر این فرض است که سلامت مالی یک شرکت بیمه صرفاً تابع سطح سرمایه یا سودآوری مقطعی نیست، بلکه حاصل تعامل پیچیده میان سرمایه، دارایی‌ها، سیاست‌های بیمه‌گری و سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک و توان ایفای تعهدات در شرایط عادی و بحرانی است.

در این چارچوب، کفایت سرمایه به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین ارکان سلامت مالی مورد توجه قرار می‌گیرد. سرمایه در شرکت‌های بیمه نقش ضربه‌گیر ریسک را ایفا می‌کند و باید متناسب با ماهیت و شدت ریسک‌های پذیرفته‌شده باشد. مدل CARAMEL بر این نکته تأکید دارد که سرمایه کافی تنها به معنای رعایت حداقل‌های نظارتی نیست، بلکه باید توان جذب زیان‌های غیرمنتظره، نوسانات خسارتی و شوک‌های بازار سرمایه را نیز داشته باشد. از این منظر، نسبت توانگری مالی، ساختار سرمایه و کیفیت سرمایه در دسترس، شاخص‌هایی کلیدی برای سنجش قدرت مالی شرکت محسوب می‌شوند.

در کنار سرمایه، کیفیت دارایی‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در پایداری مالی مؤسسات بیمه ایفا می‌کند. از آنجا که بخش قابل توجهی از تعهدات بیمه‌ای در افق‌های میان‌مدت و بلندمدت سررسید می‌شوند، شرکت بیمه ناگزیر است دارایی‌هایی با بازده، ریسک و نقدشوندگی متناسب نگهداری کند. مدل CARAMEL با تمرکز بر ترکیب پرتفوی سرمایه‌گذاری، میزان تمرکز دارایی‌ها، ریسک اعتباری و نقدشوندگی، تلاش می‌کند آسیب‌پذیری شرکت در برابر افت ارزش دارایی‌ها یا شوک‌های مالی را شناسایی کند. در این نگاه، سودآوری بالا در کوتاه‌مدت، اگر حاصل تمرکز بیش از حد بر دارایی‌های پرریسک باشد، الزاماً نشانه سلامت مالی تلقی نمی‌شود.

یکی از تمایزهای مهم مدل CARAMEL نسبت به بسیاری از چارچوب‌های ارزیابی مالی، توجه ویژه آن به بیمه اتکایی است. بیمه اتکایی نه‌تنها ابزاری برای توزیع ریسک، بلکه بخشی از استراتژی کلان مدیریت ریسک شرکت بیمه محسوب می‌شود. این مدل با بررسی نسبت واگذاری اتکایی، کیفیت بیمه‌گران اتکایی، میزان تمرکز قراردادها و سطح نگهداری ریسک، ارزیابی می‌کند که آیا شرکت بیمه توان مدیریت خسارات بزرگ و رویدادهای فاجعه‌آمیز را دارد یا خیر. وابستگی بیش از حد به بیمه‌گر اتکایی ضعیف یا استفاده نامتوازن از پوشش‌های اتکایی، می‌تواند خود به منبعی از ریسک تبدیل شود.

بعد اکچوئری در مدل CARAMEL به بررسی صحت و کفایت محاسبات فنی اختصاص دارد. ذخایر بیمه‌ای، به‌ویژه ذخایر خسارات معوق، نقش محوری در تصویر واقعی وضعیت مالی شرکت ایفا می‌کنند. کم‌ذخیره‌گیری ممکن است در کوتاه‌مدت سودآوری ظاهری ایجاد کند، اما در بلندمدت منجر به بروز زیان‌های انباشته و تضعیف سرمایه خواهد شد. از این رو، مدل CARAMEL با تحلیل نسبت خسارت، کفایت ذخایر، انحراف برآوردهای اکچوئری و سیاست‌های نرخ‌گذاری، تلاش می‌کند پایداری فنی عملیات بیمه‌گری را ارزیابی کند.

سلامت مدیریت و حاکمیت شرکتی نیز در این مدل جایگاه ویژه‌ای دارد. تجربه بحران‌های مالی نشان داده است که ضعف در نظام‌های کنترلی، مدیریت ریسک و شفافیت اطلاعاتی می‌تواند حتی شرکت‌هایی با سرمایه و دارایی مناسب را با مخاطره جدی مواجه سازد. در چارچوب CARAMEL، کیفیت تصمیم‌گیری مدیریتی، اثربخشی کنترل‌های داخلی، استقلال واحدهای نظارتی و میزان انطباق با مقررات، به‌عنوان عوامل کلیدی کاهش ریسک‌های عملیاتی و راهبردی مورد توجه قرار می‌گیرند.

سودآوری و توان ایجاد درآمد پایدار، بعد دیگری از سلامت مالی است که در این مدل به‌صورت پویا تحلیل می‌شود. تمرکز صرف بر سود خالص یک دوره مالی، بدون توجه به منبع سود، پایداری آن و ارتباطش با ریسک‌های پذیرفته‌شده، می‌تواند گمراه‌کننده باشد. از این رو، مدل CARAMEL با بررسی نسبت‌های سودآوری، نسبت ترکیبی و روندهای عملکردی، تلاش می‌کند تصویری واقع‌بینانه از کیفیت سود شرکت بیمه ارائه دهد.

در نهایت، نقدینگی به‌عنوان حلقه اتصال تمامی ابعاد سلامت مالی مطرح می‌شود. حتی شرکت‌هایی با سرمایه و سودآوری مناسب، در صورت ناتوانی در مدیریت جریان‌های نقدی، ممکن است در ایفای تعهدات کوتاه‌مدت خود با مشکل مواجه شوند. مدل CARAMEL با تحلیل تطابق سررسید دارایی‌ها و بدهی‌ها و توان پاسخ‌گویی به پرداخت خسارات، ریسک نقدینگی را به‌عنوان یکی از ریسک‌های حیاتی صنعت بیمه مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

در مجموع، مدل CARAMEL با ارائه یک چارچوب جامع و چندبعدی، امکان ارزیابی عمیق‌تر و پیش‌نگرانه‌تر سلامت مالی مؤسسات بیمه را فراهم می‌کند. این مدل نه‌تنها برای نهادهای ناظر، بلکه برای مدیران، سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران مالی ابزاری کارآمد محسوب می‌شود و می‌تواند به شناسایی به‌موقع نقاط ضعف و تقویت پایداری بلندمدت صنعت بیمه کمک کند.

https://centinsur.ir/fa-IR/Portal/1/news/view/15628/5732/Staging

فیلم ارایه معرفی مدل کارامل و طرح انجام شده در بیمه مرکزی

https://youtu.be/qPhetcGYmEY?si=3zqPMj4jZanTWNOK